http://www.ahistoria.pl/index.php/2010/01/polska-cyrylica/
3 stycznia 2010,
Język polski zapisywany cyrylicą? Mało brakowało, a nasi przodkowie z dawnego Królestwa Kongresowego z łacinką mieliby do czynienia wyłącznie czytając zachodnią prasę.
„Przykład odejmowania: mam470 rubli, a muszę zapłacić 645 rubli. Wiele mi pieniędzy brakuje?”
Po upadku Powstania Styczniowego rusyfikacja rosyjskiej części Polski przybrała rozmiary dotąd niespotykane. Odkurzono wtedy pomysł wprowadzenia w polskim szkolnictwie tzw. „polskiej cyrylicy”.
O planach wprowadzenia polskiej cyrylicy przeczytać można w artykule polskiego autora Stanisława Siess-Krzyszkowskiego, zamieszczonym w rosyjskim czasopiśmie „Pro Knigi” z 2007 r.
Dowiadujemy się z niego, że projekt ten powstał jeszcze w latach 40-tych XIX w. Zlecenie jego opracowania otrzymał profesor Głównego Instytutu Pedagogicznego – Piotr Dubrowski. Projekt gotowy był już w 1852 roku.
Pierwszy, eksperymentalny podręcznik języka polskiego zapisywanego cyrylicą pojawił się jednak dopiero w 1865 roku. Był to „Elementarz dla dzieci wiejskich”
Jak pisze Siess-Krzyszkowski, niezbyt dobrze znany jest stopień rozpowszechnienia polsko-cyrylickich podręczników na terenach zaboru rosyjskiego. Być może planowano wprowadzać je stopniowo – najpierw w guberniach graniczących bezpośrednio z ziemiami rosyjskimi, a następnie – obserwując ich recepcję – rozszerzać zasięg krzewienia cyrylicy na zachód.
Jak wiemy, polska cyrylica nie zastąpiła jednak łacińskiego zapisu języka polskiego. Być może wynikało to, paradoksalnie, z przyspieszenia przez carskie władze rusyfikacji.
Wprowadzono w końcu edukację w języku rosyjskim, w tym języku uczono nawet… języka polskiego. Prawdopodobnie zakładano, że w obliczu szybkiej i absolutnej rusyfikacji Polaków nie ma po prostu sensu przekuwać polszczyzny na cyrylicką modłę, co było przecież niebagatelnym przedsięwzięciem.
PRZECZYTAJ ARTYKUŁ STANISŁAWA SEISSA-KRZYSZKOWSKIEGO W JĘZYKU ROSYJSKIM (FORMAT PDF). ZNAJDUJĄ SIĘ TAM TAKŻE LICZNE SKANY Z PODRĘCZNIKÓW PISANYCH „POLSKĄ CYRYLICĄ”
Współczesna propozycja polskiej cyrylicy Jana van Steenbergena: http://steen.free.fr/cyrpol/index.html
Cyrylizator: http://baltoslav.eu/cyr/
|